Types of bulbous bow
-------------------------
Bulbous bow ရဲ႕အဓိက purpose ကေတာ့ Wake making resistance
ကိုေလ်ွာ့ခ်ျပီး power efficiency ကိုတက္ေစဖို႕ပါ။ Ship ကို forward aft
ကျကည့္မယ္ဆိုရင္ Bulbous bow ေတြအေနနဲ႕အခုလို ၃မ်ိဳး ကဲြျပားပါတယ္။

(1)Delta type
Delta type မွာဆိုရင္ lower half ပိုင္းဟာ upper half ပိုင္းထက္
Volume concentrated ပိုမ်ားတာေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီအခ်က္က water line
မျကာခဏ ေျပာင္းလဲတတ္တဲ့ သေဘၤာမ်ား (ကုန္တင္ကုန္ခ် မ်ားေသာ သေဘၤာ) မ်ားအတြက္အဆင္ေျပပါတယ္။ ကုန္တင္မွဳမ်ားလာတာနွင့္အညီ bulb ဟာပိုနစ္ျမဳပ္လာေလေလ wave making resistanceကိုေလ်ွာ့ခ်နိူင္ေလျဖစ္ပါတယ္။

(2)'O' type
'O' type မွာေတာ့ Volume concentrated ဟာ center ပိုင္းမွာ
Maximum ျဖစ္ေနတာျပီး Cylindrical bow shape ရွိေသာသေဘၤာ (Bulk carrier)ေတြအတြက္ သင့္ေတာ္ပါတယ္။

(3)Nabla type
Nabla type မွာေတာ့ volume concentrated ဟာ top ဘက္ပိုင္းမွာ
ရွိတဲ့အတြက္ sea keeping နဲ႔ maneuvering ကိုဦးစားေပးေသာ သေဘၤာမ်ား
(War ship) ေတြအတြက္သင့္ေတာ္ပါတယ္။

Bulbous bow ကိုေရြးခ်ယ္တပ္ဆင္ရာမွာ မိမိသေဘၤာရဲ႕ functional point of view ကေနျကည့္ျပီးဆံုးျဖတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ေမးခြန္း။ Oil tanker လို voyage တေျကာင္းသာ loading condition ျဖင့္သြားျပီး return voyage ကို Ballast mode ျဖင့္သြားေသာ ship အတြက္ သံုးသင့္ေသာ bulbous bow type ကိုထင္ျမင္ခ်က္ေပးပါ။

အေျဖ။ ။ Oil tanker အတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုးက Delta type ပါ။ Oil tanker ဟာ က်န္တဲ့ ship type ေတြနဲ႔ယွဥ္ရင္ ေရစူးမ်ားေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေၾကာင့္ Wake making resistance ကို ေလ်ွာ႔ခ်ဖို႔အတြက္ lower half မွာ concentrated မ်ားဖို႔လိုပါတယ္။

Ship rudder အေၾကာင္းတေစ႕တေစာင္း

(၁) Theory of rudder

        Rudder ကို သေဘၤာ၏ ဦးတည္ရာထိန္းေက်ာင္းရာတြင္ သံုးသည္။ Rudder ၏ Turning angle သည္ Rudder တစ္ခု၏ Area ေပၚတြင္မူတည္သည္။ ၄င္း Area သည္ သေဘၤာအမ်ိဳးအစားအရ အသံုးျပဳမွုအေပၚ မူတည္႐်္ ေျပာင္းလဲသည္။ လက္ေတြ႕တြင္ Rudder area သည္ ေရနစ္ျမဳတ္ေနေသာ Metal plane ၏ area ျဖစ္သည္။ အမ်ားအားျဖင့္ Rudder ၏ အနက္ (Depth) နွင့္ အနံ (Width) အခ်ိဳး(Aspect ratio) သည္ 2 ျဖစ္သည္။

Aspect ratio = Depth of rudder / Width of rudder

(၂) Force on rudder

Rudder ေပၚတြင္သက္ေရာက္ေနေသာ အားသည္ ေအာက္ပါတို႕ေပၚမူတည္သည္။

(၁) Rudder ၏ ဧရိယာ (A) – m²

(၂) Rudder ၏ ပံုစံ

(၃) သေဘၤာ ၏  Speed (v) – m/s

(၄) Angle of helm

Force acting on rudder = k A v²

K သည္ ကိန္းေသ (Constant) ျဖစ္ျပီး rudder ၏ shape,  water density တုိ႕ေပၚမူတည္၍ ေျပာင္းလဲသည္။ ေျပာင္းလဲနွဳန္းမွာ 570 – 610 ျကားျဖစ္သည္။ အဆိုပါ အား F သည္ Rudder ေပၚရွိ အမွတ္ M ေပၚသက္ေရာက္သည္။ M ၏တည္ေနရာကို water flow စတင္ထိေသာ leading edge မွစတင္တိုင္းတာသည္။

M = (0.195 + 0.305 sin j) L

j သည္ Rudder ၏ turning angle ျဖစ္ျပီး

L သည္ Rudder ၏ width ျဖစ္သည္။

        Rudder ၏ ဧရိယာသည္ သေဘၤာ၏ immersed mid plane area နွင့္  1/60 မွ 1/70 အခ်ိဳး ရွိျပီး သေဘၤာ၏ Speed မ်ားေလေလ Rudder area နည္းရေလျဖစ္သည္။

        Rudder ကို pintles နွင့္ gudgeon ျဖင့္ ခ်ိတ္ထားျပီး rudder weight တခုလံုးကို bearing pintle (သို႕) rudder carrier bearing (သို႕) အဆိုပါ နွစ္ခုေပါင္းျပီးထိန္းထားသည္။

Rudder carrier bearing

(၃) Type of rudder

        Rudder ၏ axis of rotation တည္ေနရာေပၚမူတည္၍ ပံုစံ (၃) မ်ိဳးရွိသည္။

(၁) Balanced rudder

(၂) Unbalanced rudder

 (၃) Semi balanced rudder  တို႕့ျဖစ္သည္။ 

(၄) Reason of rudder angle limited to 35 degree

        Rudder angle သည္ 35 ထက္ေက်ာ္ပါက စြမ္းေဆာင္ရည္ ( efficiency ) က်ဆင္းလာေလသည္။ ထိုသို႕ျဖစ္ရျခင္းမွာ rudder ၏ေနာက္ဘက္ပိုင္းတြင္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေရဝဲ (Eddy) မ်ားေျကာင့္ျဖစ္သည္။ ထိုအေျခအေနကို Stalled condition ဟုေခၚသည္။ Stall angle ဆိုသည္မွာ Rudder အတြက္ maximum effective ျဖစ္ေသာ angle ျဖစ္သည္။ 35 ေက်ာ္လ်ွင္ Maneuverability က်ဆင္းလာသည္။ သို႕ေသာ္ rudder torque တိုးလာသည္။

(၅) Pivoting point

        Pivoting point ဆိုသည္မွာ သေဘၤာ turning  လုပ္ရာတြင္ ဗဟိုထား၍ လွည့္ေသာ အမွတ္တခုျဖစ္သည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ship design ကိုမူတည္ျပီး bow မွ စတိုင္းလ်ွင္ length အခ်ိဳး 1/3 နွင့္ 1/6 ၾကားတြင္ရွိ္သည္။ 

Oily water separator

              MARPOL အရ သေဘၤာမွ Bilge water ကိုစြန္႕ပစ္ရာတြင္ Oil % သည္အပံုတစ္သန္းတြင္၁၅ပံုထက္နည္းရမည္(15ppm)ဟူေသာ ျပဌာန္းခ်က္ ပါရွိသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံအေနျဖင့္ MARPOL73/78 ကိုအတည္ျပဳထားေသာနိုင္ငံတစ္နိုင္ငံ ျဖစ္သည့္အေလ်ာက္ International sea zone တြင္လိုက္နာရန္ လိုအပ္ေပသည္။ ထိုရည္ရြယ္ခ်က္ ျဖင့္ Oily water separator မ်ား အသံုးျပဳလာခဲ့က်သည္။

              Oily water separator (OWS) ၏ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ME rooms နွင့္ Oil tanks တို႕မွ ထြက္ရွိလာေသာ Bilge water မ်ားကို အနည္၊ဆီ၊ ေရ ခြဲျခားေပးကာ ေရသန္႔စြန္႕ထုတ္ေပးနိုင္ရန္ ျဖစ္သည္။ထုတ္လုပ္ေသာ Company ေပၚ မူတည္ကာ Design ကြဲျပားနိုင္ေသာလည္းအေျခခံအားျဖင့္ ၃ မ်ိဳး ပါ၀င္သည္။
ငွင္းတို႕မွာ -
(၁) Separator unit
Separator unit အ၀င္တြင္ catch plate မ်ားျဖတ္ခံကာ အနည္မ်ားကို က်န္ရစ္ေစကာ Collection chamber တြင္း၀င္ေစသည္။ ရူပေဗဒ သေဘာတရား အရအနည္မ်ားသည္ ေအာက္သို႕ က်ဆင္းကာ
 ဆီမ်ားသည္ေရ၏အထက္တြင္ရွိေနမည္။ Collection chamber တြင္း ၀င္လာေသာ ဆီ၊ေရ အေရာသည္ အခ်ိန္တခုတြင္ ဆီမ်ားအေပၚ တြင္စုလာေစသည္။ ထိုဆီတြင္ oil% မွာ 100ppt ရွိသည္။ ထို ဆီမ်ားကို Oil detecting probe မွ detect လုပ္ျပီး dirty oil tank သို႔သြားသည္။ (Harbor Discharge*လုပ္ရန္ဖယ္ထုတ္ေပးသည္။)

(၂) Filter unit
Filter unit တြင္ separator unit မွ ၀င္လာေသာ အရည္ ကို အေသးစိပ္ သန္႕စင္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ Filter မွထြက္လာေသာ ေရ သည္ 15 ppm မေရာက္မခ်င္း စစ္ေပးသည္။ Coalescence process ဟုေခၚသည္။ Oil droplets မ်ားကို ေပါင္းစည္းေစကာ ေရ သီးသန္႕အျဖစ္က်န္ရစ္ေစသည္။

(၃) Oil content monitor and control unit
Monitoring နွင့္ Control ၂ ပိုင္းပါ၀င္သည္။
Ppm စစ္ေပးေသာ Oil control monitor (OCM) သည္ ppm level မျပည့္မွီ ပါကာ control unit ကို alarm ေပးသည္။ Control unit က solenoid valves ကိုထိန္းခ်ဳပ္ကာ system တစ္ခုလံုး စနစ္တက်နွင့္ မွန္ကန္စြာ လည္ပတ္ေစသည္။

P.S - Bilge water တြင္ ေရပါ၀င္မွဳနည္းသည္ဟု ယူဆပါက OWS ကိုမသံုးပဲ Waste tank သို႕ တိုက္ရိုက္စြန္႔ပစ္ပါ။

Cathodic protection

                Cathodic protection ဆိုသည္မွာ သေဘၤာကိုယ္ထည္ပိုင္း သံေခ်းတက္ျခင္း ကာကြယ္ရန္ အတြက္တပ္ဆင္ထားေသာ နည္းပညာတစ္ခုျဖစ္သည္။ ၁၈၂၄ ခုနွစ္ (ပထမ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ စစ္ပဲြ) အခ်ိန္ ကာလ ကပင္ London တြင္ Sir Davy Humphry က Cathodic protection အေျကာင္းစတင္ေရးသားေနျပီျဖစ္သည္။

Cathode- Anode အေျကာင္းသိရွိရန္ Periodic table ကိုသိရွိရမည္။
Periodic table ရွိ Galvanic series တြင္- 
Anode materials မ်ားစဥ္ခ်လိုက္ပါက ေအာက္ပါအတိုင္းရရွိသည္။

Magnesium (Mg)
Aluminum (Al)
Zinc (Zn)Chromium (Cr)
Iron (Fe)
Nickel (Ni)

               Anode ဆိုသည္မွာ အနုတ္ဓါတ္ သေဘာေဆာင္ကာ အေပါင္းဓါတ္ Cathode နွင့္ေပါင္းစပ္ကာ Oxidation ျဖစ္ေပၚေစသည္။ အဆိုုပါ Series အရ အေပၚဘက္ရွိ Metal မ်ားသည္ ပိုOxidation ျဖစ္ေစသည္။ သေဘာၤရွိ Iron ကို Corrosion သက္သာေစရန္ #Zinc Anode ကိုသံုးသည္။ Zinc သည္ Aluminum ထက္ေစ်းသက္သာကာ Chromium ထက္ပိုေပါမ်ားေသာေျကာင့္ျဖစ္သည္။ #Aluminum ship body အတြက္မူ #Magnesium anode ကိုသံုးရေပမည္။
Anodes မ်ား သံုးသည္႕ေနရာမ်ားမွာ-
(၁) သေဘၤာ ကိုယ္ထည္
(၂) Ballast tank အတြင္းပိုင္း
(၃) Heat ex-changers မ်ား
(၄) Sea Chests ေနရာတို႕ျဖစ္သည္။
Ship body anode ၏ သက္တမ္းမွာ ၂ နွစ္မွ ၃ နွစ္ျကားအတြင္း ျဖစ္သည္။ Docking ကာလတြင္ သက္တမ္းေစ႕ပါက လဲလွယ္မွူ ျပဳေပးရမည္။ လဲလွယ္မွု သည္ Anode ၏ 10% သာအေကာင္းက်န္ပါက လဲလွယ္ရေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ သက္တမ္းကာလအတြင္း အျခားေသာ ေနရာမ်ားထက္ ပိုစားထားေသာ ေနရာကိုစစ္ေဆးေတြ႕ ရွိပါက Size ပိုျကီးေသာ Anode ကို ေနာက္တခါတြင္ သတိထား တပ္ဆင္ေပးရန္လိုအပ္သည္။ တပ္ဆင္မွူေနရာ စဥ္းစားမွူ ကို Design stage တြင္ Ship stream flow အားေလ့လာထားမွူ ေပၚမူတည္မည္ဟု ထင္ျမင္ မိသည္။ stream flow ေပၚမူတည္ ကာ တပ္ဆင္ျခင္းျဖင့္ Effective ျဖစ္ေသာ Cathodic protection system တစ္ခုရရွိကာ Maintain system စနစ္တက်လုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ Economize ျဖစ္ေစနိုင္ပါသည္။